. من یک کلمه فارسی نمی دانستم و شاگردان من هم اطلاع شان از زبان فرانسه بیش از این نبود .

در آمد

      "  در کتاب ِ حاضر کوشش کرده ام از اخلاق و رفتار ، آداب و طرز زندگی ِ یکی از جالب توجه ترین ملل عالم تصویری بدست بدهم .ملتی که افتخاراتش بیشتر زاده ی اعمال و اقداماتی است که در گذشته های دور انجام گرفته است ؛ ولی هنوز گرفتار عوارض کهولت نشده ، بلکه کاملا لیاقت آن را دارد که باز در تاریخ فرهنگ و جهان آینده ، سهم بسزایی بعهده بگیرد . "

- وین. فوریه 1865 میلادی -

از کتاب سفر نامه ی پولاک "ایران و ایرانیان " . نوشته ی " یاکوب ادوارد پولاک "

... 

        این وظیفه برای من مقرر شد که شاگردان خود را که چهارده نفر بودند ، به تمام اصول ِ علم طب آشنا کنم . من یک کلمه فارسی نمی دانستم و شاگردان من هم اطلاع شان از زبان فرانسه بیش از این نبود . در بدو امر، کوشیدم در درس های خود از یک مترجم کمک بگیرم ؛ ظاهرا نتیجه رضایت بخش بود زیرا وی هر چند که فرانسه را به صورت ناقص می دانست همیشه مطلب را به روانی ترجمه می کرد . فقط این مایه ی تعجب من می شد که وقتی من جمله ای کوتاه می گفتم ، وی مد تها در ترجمه ی آن صرف وقت می کرد . بزودی متوجه شدم که وی اصلا از گفته های من سر در نمی آورد ، بلکه مطالب غلط ِ مندرج در کتب فارسی را برای شاگردان باز گو می کند، و من بعد ها با رنج فراوان نا چار شدم بکوشم تا این مطالب نا درست را از ذهن شاگردان خارج کنم .از اینجا تمام تلاش خود را علی رغم ابتلا به بیماری های بومی در دو سال اول اقامتم در ایران – یعنی دچار شدن به اسهال و تب نوبه که من را تا لب گور برد – معطوف به آموختن زبان فارسی کردم .

...

        اصولا اغلب شاگردان با وجود اشکالاتی که از نظر زبان داشتند ، در دوره ی اول پیشرفت های حیرت انگیزی کردند ؛ اما متاسفانه شور و شوق اولیه ی آنان هم به همین سرعت فروکش کرد، و این خود دیگر در منش ِ و خلقیات شرقی ها است . آنها به سهولت مطلب را می فهمند و درک می کنند، ولی پس از گام های نخستین به این توهم دچار می شوند که به مرز دانش رسیده اند ، و بعد دیگر راه تکامل پیش نمی گیرند . کوشش مستمر و دایم چیزی است که شرقی از آن خبر ندارد . حال اگر این را هم در نظر بگیریم که به علت تعطیلات بی حد و اندازه در هر سال ، بیش از صد روز به درس و مشق پرداخته نمی شود. از طرفی شاگردان به خاطر لیاقت ، جدیت و استعدادشان از سوی بزرگتر ها مورد تشویق قرار نمی گیرند ، بلکه فقط به علت خانواده ، زیبایی اندام و اینکه مورد حمایت چه کسانی هستند طرف توجه اند. و از این ها گذ شته بعضی از آنها که هنوز در سن طفولیت اند سوای مخارج درس ، کتاب و خوراک ، باز کمک خرجی بین 50 تا 200 تومان هر ساله دریافت می دارند ، و حتی دارای یک یا چند زن هم هستند ؛ آن وقت متوجه می شوید که توقعات اولیه من از نتیجه زحماتم چرا هر دم بیشتر با نا کامی روبرو می شد .

Righ